مسجد ، مهمترين پايگاه شعائر دينى و اصلىترين پايگاه تداوم ارزشهاى اسلامى در جامعه است و از اين رو ، نقش فوقالعاده مؤثّرى در تحكيم اساس نظام اسلامى دارد . با اين نگاه ، مسجد ، جايگاه ويژهاى در فرهنگ عمومى جامعه اسلامى دارد و فرهنگسازى در زمينه ابعاد مختلف اين پايگاه ، از اهمّيت و اولويت خاصّى برخوردار است .
بى ترديد ، بهترين ، مؤثّرترين و نزديكترين راه براى فرهنگسازى عمومى در جهت تقويت اين پايگاه مهم فرهنگى و سياسى ، تبيين رهنمودهاى سازنده قرآن ، پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام و انتقال آنها به اقشار مختلف جامعه اسلامى است .
هر چند تا كنون كتابهاى مفيد و ارزندهاى با هدف ياد شده تأليف گرديده ، ليكن فرهنگنامه مسجد ، تلاشى است نو تا رهنمودهاى قرآن و حديث را با نظمى نوين و دلنشين ، در اختيار همه علاقهمندان ، بويژه پژوهشگران و بخصوص سنگرداران اين پايگاه ، قرار دهد .
فرهنگنامه مسجد ، با الهام گرفتن از قرآن و احاديث اسلامى ، در جهت
تقويت فرهنگِ ساختن مسجد ، چگونگى طرّاحى و معمارى آن ، احترام به اين پايگاه مقدّس ، رعايت احكام و آداب آن ، اهمّيت مساجد تاريخى ، لزوم هوشيارى در برابر سوء استفادههاى سياسى و اجتماعى از اين پايگاه ، و از همه مهمتر ، گسترش فرهنگ حضور عموم مسلمانان و خصوصا جوانان در مسجد ، نكات مهم و آموزندهاى را ارائه مىنمايد .
گفتنى است كه اين مجموعه ، بخشى از دانشنامه ميزان الحكمه است كه به دليل اهمّيت موضوع و به پيشنهاد فاضل گرانقدر آقاى تقى قرائتى ـ كه تلاشى ستودنى در گسترش فرهنگ مسجد دارد ـ ، به صورتى مستقل ، ارائه مىگردد .
در اين جا ، لازم مىدانم از همه فضلا و پژوهشگران عزيز و بزرگوار «پژوهشكده علوم و معارف حديث» كه در پديد آوردن و عرضه اين اثر سيهم بودهاند ، بويژه فاضل ارجمند جناب آقاى مرتضى خوشنصيب كه در تحقيق اين فرهنگنامه ، اين جانب را مساعدت نمود و افزون بر اين ، با ترجمه زيباى خود ، زمينه بهرهمندى پارسىزبانان را از آن فراهم ساخت ، صميمانه سپاسگزارى نمايم . از خداوند منّان براى همه آنان ، پاداشى در خورِ فضل حضرتش مسئلت دارم . خداوند توفيق خدمت بيشتر به معارف ناب اسلام را به همه ما عنايت فرمايد!
محمّد محمّدى رىشهرى
پنجم بهمن ماه 1386
شانزدهم محرّم الحرام 1429