تَوَقَّ مُجازَفَةَ الهَوى بِدَلالَةٍ مِنَ العَقلِ؛
به رهبرىِ خِرد ، از در افتادن در هلاكت به وسيله هواى نفس ، خود را نگهدار.
------------------------------------------------------
سُدَّ سَبيلَ العُجبِ بِمَعرِفَةِ النَّفسِ؛
راه خودبينى را با خويشتنشناسى بر بند.
------------------------------------------------------
تَخَلَّص إلى راحَهِالنَّفسِ بِصِحَّةِ التَّفويضِ وَاطلُب راحَةَ البَدَنِ بإجمامِالقَلبِ؛
با واگذارىِ [همه چيزِ خود به خدا] ، به آسايشِ ضمير خويش دستياب و آسودگى تن را در آسايش (و آرامش) دل بجوى.
------------------------------------------------------
تَعَرَّض لِرِقَّةِ القَلبِ بِكَثرَةِ الذِّكرِ فِي الخَلَواتِ؛
با بسيارىِ ذكر در خلوت ، به دل نرمى نايل شو.
------------------------------------------------------
تَزَيَّن للّهِِ بِالصِّدقِ فِي الأعمالِ؛
با راستْ كردارى ، خود را براى خدا بياراى.
------------------------------------------------------
إيّاكَ وَالغَفلَةَ فَفِيها تَكونُ قَساوَةُ القَلبِ؛
مبادا دستخوش غفلت شوى كه در آن ، سنگدلى باشد.
------------------------------------------------------
اُطلُب بَقاءَ العِزِّ بإماتَةِ الطَّمَعِ؛
با كُشتنِ طمع ، پايدارىِ عزّت را بجوى.
------------------------------------------------------
لا شَرَفَ كَبُعدِ الهِمَّةِ؛
شرافتى چون بلندْ همّتى نيست.
------------------------------------------------------
لامُصيبَةَ كَاستِهانَتِكَ بِالذَّنبِ ورِضاكَ بِالحالَةِ الَّتي أنتَ عَلَيها؛
مصيبتى چون ناچيز شمردن گناهت و خشنودىات از حالى كه دارى نيست.
------------------------------------------------------
لافَضيلَةَ كَالجِهادِ ، ولاجِهادَ كَمُجاهَدَةِ الهَوى؛
فضيلتى چون جهاد نباشد ، و هيچ جهادى چون پيكار با هواى نفْس نيست.
------------------------------------------------------
إيّاكَ وَالتَّفريطَ عِندَ إمكانِ الفُرصَةِ ، فَإنَّهُ مَيَدانٌ يَجري لِأهلِهِ الخُسرانَ؛
به هنگام فرصت ، از كوتاهى كردن بپرهيز ؛ زيرا اين ميدانى است كه براى رهسپارانش زيان به بار مىآورد.
------------------------------------------------------
فَأنزِل نَفسَكَ مِنَ الدُّنيا كَمَثَلِ مَنزِلٍ نَزَلتَهُ ساعَةً ثُمَّ ارتَحَلتَ عَنهُ؛
خود را در دنيا چنان منزل ده كه گويى ساعتى در آن منزل دارى وسپس از آن مىكوچى.
------------------------------------------------------
اَلكَمالُ كلُّ الكَمالِ التَّفَقُّهُ فِي الدّينِ وَالصَّبرُ عَلَى النّائِبَةِ وتَقديرُ المَعيشَةِ؛
تمامت كمال ، فهماندوزى در دين و بردبارى بر ناگوارى و اندازهنگاهداشتن در زندگانى است.
------------------------------------------------------
قُم بِالحَقِّ وَاعتَزِل ما لايَعنيكَ؛
به حق قيام كن و از آنچه سودت نمىدهد [وبه تو مربوط نيست] كنارهگزين.
------------------------------------------------------
اِستَشِر في أمرِكَ الَّذينَ يَخشَونَ اللّهَ؛
در كار خود ، [فقط] با كسانى مشورت كن كه از خدا مىترسند.
------------------------------------------------------
ثَلاثَةٌ مِن مَكارِمِ الدُّنيا وَالآخِرَةِ : أن تَعفُوَ عَمَّن ظَلَمَكَ ، وتَصِلَ مَن قَطَعَكَ ، وتَحَّلَمَ إذا جُهِلَ عَلَيكَ؛
سه چيز ، از كرامتهاى دنيا و آخرت است : آن كس را كه به توستم كرده ببخشايى ، به آنكه از تو گسسته بپيوندى ، و چون بر تو جهالتىرود ، بردبارى كنى.
------------------------------------------------------
إنَّ اللّهَ يُحِبُّ أن يُسألَ ويُطلَبَ ما عِندَهُ؛
خداوند ، خوش دارد كه از او خواهش شود و از آنچه نزد اوست ، درخواست گردد.
------------------------------------------------------
مَن لَم يَجعَلِ اللّهُ لَهُ مِن نَفسِهِ واعِظاً فَإنَّ مَواعِظَ النّاسِ لَن تُغنِيَ عَنهُ شيئاً؛
هر كه خداوند او را پندآموز خويش نساخته ، هرگز پندهاى مردم ، او را سودى نمىدهد.
------------------------------------------------------
مَن كانَ ظاهِرُهُ أرجَحَ مِن باطِنِهِ خَفَّ مِيزانُهُ؛
هر كه ظاهرش گران سنگتر از باطنش باشد ، ترازويش سبُك آيد.
------------------------------------------------------
لايَكونُ العَبدُ عالِماً حَتّى لايَكونَ حاسِدا لِمَن فَوقَهُ ولا مُحَقِّرا لِمَن دُونَهُ؛
بنده ، دانشمند نيست ، مگر آنكه بر زبردست خود [در دانش] رشكنبرد و زيردست خود را خوار نشمرد.
------------------------------------------------------
إنَّ أعجَلَ الطّاعَةِ ثَواباً لَصِلَةُ الرَّحِمِ؛
راستى كه زودْ پاداشترين طاعت ، صلهرحم است.
------------------------------------------------------
إنَّ اليَمينَ الكاذِبَةَ وقَطيعَهَ الرَّحِمِ لَيَذَرانِ الدِّيارَ بَلاقِعَ مِن أهلِها؛
راستى كه سوگند دروغ وقطعِ رحم ، خانهها را از اهلش تهى مىگذارد (ويرانى به بار مىآورد) .
------------------------------------------------------
اِعرِفِ المَوَدَّةَ في قَلبِ أخيكَ بِمالَهُ في قَلبِكَ؛
دوستى را در دلِ برادرت ، از آنچه نسبت به او در دل توست ، بشناس.
------------------------------------------------------
أربَعٌ مِن كُنوزِ البِرِّ : كِتمانُ الحاجَةِ وكِتمانُ الصَّدَقَهِ و كِتمانُ الوَجَعِ وكِتمانُالمُصيبَةِ؛
چهار چيز از گنجينههاى نيكى است : نهان داشتن نياز ، پنهاندادن صدقه ، پنهان داشتن درد ، و نهان داشتن مصيبت.
------------------------------------------------------
مَن حَسُنَ بِرُّه بِأهلِهِ زِيدَ في عُمرِهِ؛
هركه با خانواده خود خوش رفتار است ، عمرش بسيار خواهد بود.
------------------------------------------------------
اَلتَّواضُعُ الرِّضا بِالمَجلِسِ دُونَ شَرَفِهِ وأن تُسَلِّمَ عَلى مَن لَقيتَ وأن تَترُكَالمِراءَ وإن كُنتَ مُحِقّاً؛
فروتنى آن است كه [انسان] به نشستن در جايى فروتر از شأنش راضى باشد ، و به هر كس برخوردى سلام گويى ، و هر چند بر حق باشى ، كشمكش را رها كنى.
------------------------------------------------------
إنَّ اللّهَ يُبغِضُ الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ؛
خداوند ، دشنامگوى بدزبان را دشمن مىدارد.
------------------------------------------------------
يَقولُ اللّهُ : ابنَ آدمَ! اجتَنِب ما حَرَّمتُ عَلَيكَ تَكُن مِن أورَعِ النّاسِ؛
خدا مىفرمايد : «اى آدميزاده! از آنچه بر تو حرام كردهام ، دورى كن تا ازپارساترينِ مردم باشى».
------------------------------------------------------
اَلبِشرُ الحَسَنُ وطَلاقَهُ الوَجهِ مَكسَبَةٌ لِلمَحَبَّةِ وقُربَةٌ مِنَ اللّهِ؛
چهره خرّم وگشادگىِ رخسار ، مايه جلب دوستى و نزديكى به خداست.
------------------------------------------------------
اَلحَياءُ والإيمانُ مَقرونانِ في قَرَنٍ فَإذا ذَهَبَ أحدُهُما تَبِعَهُ صاحِبُهُ؛
حيا و ايمان به يك ريسمان پيوستهاند . چون يكى برود ، ديگرى نيز ازپىِ آن برود.
------------------------------------------------------
مَن عَلَّمَ بابَ هُدىً فَلَهُ مِثلُ أجرِ مَن عَمِلَ بِهِ ولايُنقَصُ اُولئِكَ مِن اُجورِهِمشَيئاً؛
كسى كه بخشى از هدايت را آموزش دهد ، او را اجرى مانند آن كس است كه به آن عمل كند و از اجر آنان چيزى كاسته نشود.
------------------------------------------------------
لَيسَ مِن أخلاقِ المُؤمِنِ المَلَقُ وَالحَسَدُ إلاّ في طَلَبِ العِلمِ؛
چاپلوسى و رشك بردن ، جز در طلب دانش ، از اخلاق مؤمننيست.
------------------------------------------------------
مِنَ الغِيبَةِ أن تَقولَ في أخيكَ ما سَتَرَهُ اللّهُ عَلَيهِ؛
از [انواع] غيبت ، آن است كه درباره برادرت چيزى بگويى كهخداوند ، آن را پوشيده داشته است.
------------------------------------------------------
إنَّ أشَدَّ النّاسِ حَسرَةً يَومَ القِيامَةِ عَبدٌ وَصَفَ عَدلاً ثُمَّ خالَفَهُ إلى غَيرِهِ؛
حسرتزدهترينِ مردم به روز رستاخيز ، بندهاى است كه عملعادلانهاى را توصيف كرده ، ولى خود ، خلاف آن را به كار بسته باشد.
------------------------------------------------------
عَلَيكُم بِالوَرَعِ وَالاِجتِهادِ وصِدقِ الحَديثِ وأداءِ الأمانَةِ إلى مَنِ ائتَمَنَكُمعَلَيها بِرًّا كانَ أو فاجِرا؛
بر شما باد پارسايى و كوشايى و راستگويى و اينكه امانت را به آنكه شما را امين شمرده ، خواه نكوكار باشد يا تبهكار ، باز بپردازيد.
------------------------------------------------------
صِلَةُ الأرحامِ تُزَكِّي الأعمالَ وتُنمِي الأموالَ وتَدفَعُ البَلوى وتُيَسِّرُ الحِسابَ وتُنسِئ فِي الأجَلِ؛
صله رَحم ، كردارها را بپالايد و اموال را بيفزايد و بلا را بگردانَد وحساب را آسان كند و مرگ را به تأخير اندازد.
------------------------------------------------------
اِعلَم أنَّ طالِبَ الحاجَةِ لَم يُكرِم وَجهَهُ عَن مَسألَتِكَ فَأَكرِم وَجهَكَ عَن رَدِّهِ؛
بدان كه نيازْخواه ، آبرويش را با اظهار حاجت پيش تو حفظ نكرده است . پس تو آبرويت را با ردّ نكردن (و دريغ نداشتن از) او نگاه دار.
------------------------------------------------------
اَلكَسَلُ يَضُرُّ بِالدِّينِ وَالدُّنيا؛
تنبلى به دين و دنيا زيان مىرساند.
------------------------------------------------------
قُولُوا لِلنّاسِ أحسَنَ ما تُحِبّونَ أن يُقالَ لَكُم؛
بهترين چيزى كه مىخواهيد مردم به شما بگويند ، به آنها بگوييد.
------------------------------------------------------
إنَّ اللّهَ يُحِبُّ إفشاءَ السَّلامِ؛
خدا ، فاش كردن سلام را دوست دارد.