رسول اللّه صلى الله عليه و آله :
لِلدّاخِلِ فِي المَسجِدِ عَشرُ خِصالٍ : أوَّلُها أن يَتَعاهَدَ خُفَّيهِ أونَعلَيهِ ، وأن يَبدَأَ بِرِجلِهِ اليُمنى ، وإذا دَخَلَ يَقولُ : «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ ، بِسمِ اللّهِ وَالحَمدُ للّهِِ وَالسَّلامُ عَلى رَسولِ اللّهِ وَالمَلائِكَةِ ، اللّهُمَّ افتَح لَنا أبوابَ فَضلِكَ وأبوابَ رَحمَتِكَ إنَّكَ أنتَ الوَهّابُ» ، وأن يُسَلِّمَ عَلى أهلِ المَسجِدِ ، وأن يَقولَ إذا لَم يَكُن فِي المَسجِدِ أحَدٌ : «السَّلامُ عَلى عِبادِ اللّهِ الصّالِحينَ ، أشهَدُ أن لا إلهَ إلَا اللّهُ ، وأشهَدُ أنَّ مُحَمَّدا عَبدُهُ ورَسولُهُ» ، وألّا يَمُرَّ بَينَ يَدَيِ المُصَلّي ، وألّا يَدخُلَ إلّا بِوُضوءٍ ، وألّا يَعمَلَ فيهِ بِعَمَلِ الدُّنيا ، وألّا يَتَكَلَّمَ بِكَلامِ الدُّنيا ، وألّا يَخرُجَ حَتّى يُصَلِّيَ رَكعَتَينِ ، وأن يَقولَ إذا قامَ لِيَخرُجَ : سُبحانَكَ اللّهُمَّ وبِحَمدِكَ ، أشهَدُ أن لا إلهَ إلّا أنتَ أستَغفِرُكَ وأتوبُ إلَيكَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
كسى كه وارد مسجد مىشود ، بايد ده ويژگى داشته باشد : نخست آن كه كفش و پاپوش خود را وارسى كند ؛ و اين كه با پاى راستْ آغاز كند ؛ و هنگامى كه وارد شد ، بگويد : «به نام خداوند مهرگستر مهربان . به نام خدا ، و ستايش ، ويژه اوست . و درود بر پيامبر خدا و فرشتگان ! خداوندا! درهاى فضل و درهاى رحمتت را به رويم بگشا ، كه همانا تو بسيار بخشندهاى» ؛ و اين كه بر حاضران در مسجد ، سلام كند و اگر كسى در مسجد نبود ، بگويد : «سلام بر بندگان شايسته خدا ! گواهى مىدهم كه خدايى جز اللّه نيست و گواهى مىدهم كه محمّد ، بنده و فرستاده اوست» ؛ و اين كه از جلوى نمازگزارى نگذرد ؛ و بىوضو وارد نشود ؛ و كار دنيايى در آن نكند ؛ و سخن دنيايى به زبان نياورد ؛ و تا دو ركعت نماز نگزارده ، بيرون نرود ؛ و اين كه هنگام بيرون رفتن بگويد : «پروردگارا! تو پاكى و من ، تو را مىستايم . گواهى مىدهم كه خدايى جز تو نيست . از تو آمرزش مىطلبم و به سوى تو باز مىگردم» .
------------------------------------------------------
جامع الأخبار :
كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا دَخَلَ المَسجِدَ يَضَعُ رِجلَهُ اليُمنى ويَقولُ : «بِسمِ اللّهِ وعَلَى اللّهِ تَوَكَّلتُ ، ولا حَولَ ولا قُوَّةَ إلّا بِاللّهِ» ، وإذا خَرَجَ يَضَعُ رِجلَهُ اليُسرى ويَقولُ : «بِسمِ اللّهِ ، أعوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيمِ» . ثُمَّ قالَ :
يا عَلِيُّ ، مَن دَخَلَ المَسجِدَ وقالَ كَما قُلتُ ، تَقَبَّلَ اللّهُ [صَلاتَهُ] وكَتَبَ لَهُ بِكُلِّ رَكعَةٍ صَلّاها فَضلَ مِئَةِ رَكعَةٍ ، فَإِذا خَرَجَ وقالَ مِثلَ ما قُلتُ ، غَفَرَ اللّهُ لَهُ الذُّنوبَ ، ورَفَعَ لَهُ بِكُلِّ قَدَمٍ دَرَجَةً ، وكَتَبَ اللّهُ لَهُ بِكُلِّ قَدَمٍ مِئَةَ حَسَنَةٍ .
جامع الأخبار :
پيامبر خدا ، هنگام ورود به مسجد ، نخستْ پاى راستش را مىگذاشت و مىگفت : «به نام خدا و با توكّل بر خدا . هيچ نيرو و قدرتى ، جز به خواست خداوند نيست» . و هنگام خارج شدن ، نخستْ پاى چپش را مىگذاشت و مىگفت : «به نام خدا . پناه مىبرم به خدا ، از شيطان رانده شده!» .
سپس فرمود : «اى على! هر كه به مسجد در آيد و آنچه را گفتم ، بگويد ، خداوند [نمازش را ]مىپذيرد و براى او در برابر هر ركعتى كه نماز گزارده ، فضيلت صد ركعت را مىنويسد . پس اگر زمان بيرون رفتن نيز مانند آنچه گفتم ، بگويد ، خداوند ، گناهانش را مىبخشايد و در برابر هر گامى او را ، درجهاى بالا مىبرد ، و نيز در برابر هر گام ، صد نيكى برايش مىنويسد» .
------------------------------------------------------
الإمام الباقر عليه السلام :
إذا دَخَلتَ المَسجِدَ وأنتَ تُريدُ أن تَجلِسَ فَلا تَدخُلهُ إلّا طاهِرا ، وإذا دَخَلتَ فَاستَقبِلِ القِبلَةَ ، ثُمَّ ادعُ اللّهَ وَاسأَلهُ ، وسَلِّم حينَ تَدخُلُهُ ، وَاحمَدِ اللّهَ وصَلِّ عَلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله .
امام باقر عليه السلام :
هر گاه به قصد اين كه بنشينى ، وارد مسجد شدى ، جز پاكيزه ، وارد مشو . و هنگامى كه وارد شدى ، رو به قبله بِايست . سپس خدا را بخوان و از او بخواه . و زمان وارد شدن ، سلام كن و خدا را سپاس گو و بر پيامبر صلى الله عليه و آله درود بفرست .
------------------------------------------------------
مصباح الشريعة ـ فيما نَسَبَهُ إلَى الإِمامِ الصّادِقِ عليه السلام ـ :
إذا بَلَغتَ بابَ المَسجِدِ ، فَاعلَم أنَّكَ قَصَدتَ بابَ بَيتِ مَلِكٍ عَظيمٍ ، لا يَطَأُ بِساطَهُ إلَا المُطَهَّرونَ ، ولا يُؤذَنُ لِمُجالَسَتِهِ إلَا الصِّدّيقونَ ، وهَبِ القُدومَ إلى بِساطِ خِدمَةِ المَلِكِ هَيبَةَ المَلِكِ فَإِنَّكَ عَلى خَطَرٍ عَظيمٍ إن غَفَلتَ .
وَاعلَم أنَّهُ قادِرٌ عَلى ما يَشاءُ مِنَ العَدلِ وَالفَضلِ مَعَكَ وبِكَ ، فَإِن عَطَفَ عَلَيكَ بِرَحمَتِهِ وفَضلِهِ قَبِلَ مِنكَ يَسيرَ الطّاعَةِ وأجزَلَ لَكَ عَلَيها ثَوابا كَثيرا ، وإن طالَبَكَ بِاستِحقاقِهِ الصِّدقَ وَالإِخلاصَ عَدلاً بِكَ حَجَبَكَ ورَدَّ طاعَتَكَ وإن كَثُرَت ، وهُوَ فَعّالٌ لِما يُريدُ .
وَاعتَرِف بِعَجزِكَ وقُصورِكَ وتَقصيرِكَ وفَقرِكَ بَينَ يَدَيهِ ، فَإِنَّكَ قَد تَوَجَّهتَ لِلعِبادَةِ لَهُ وَالمُؤانَسَةِ بِهِ ، وَاعرِض أسرارَكَ عَلَيهِ ، وَليُعلَم أنَّهُ لا يَخفى عَلَيهِ أسرارُ الخَلائِقِ أجمَعينَ وعَلانِيَتُهُم . وكُن كَأَفقَرِ عِبادِهِ بَينَ يَدَيهِ ، وأخلِ قَلبَكَ عَن كُلِّ شاغِلٍ يَحجُبُكَ عَن رَبِّكَ ، فَإِنَّهُ لا يَقبَلُ إلَا الأطَهَرَ وَالأَخلَصَ .
وَانظُر مِن أيِّ ديوانٍ يَخرُجُ اسمُكَ ، فَإِن ذُقتَ مِن حَلاوَةِ مُناجاتِهِ ولَذيذِ مُخاطَباتِهِ ، وشَرِبتَ بِكَأسِ رَحمَتِهِ وكَراماتِهِ مِن حُسنِ إقبالِهِ وإجابَتِهِ ، فَقَد صَلَحتَ
لِخِدمَتِهِ ، فَادخُل فَلَكَ الإِذنُ وَالأَمانُ ، والّا فَقِف وُقوفَ مُضطَرٍّ قَدِ انقَطَعَ عَنهُ الحِيَلُ ، وقَصَرَ عَنهُ الأَمَلُ ، وقُضِيَ الأَجَلُ ، فَإِذَا عَلِمَ اللّهُ عَزَّوجَلَّ مِن قَلبِكَ صِدقَ الاِلتِجاءِ إلَيهِ ، نَظَرَ إلَيكَ بِعَينِ الرَّأفَةِ وَالرَّحمَةِ وَاللُّطفِ ووَفَّقَكَ لِما يُحِبُّ ويَرضى ، فَإِنَّهُ كَريمٌ يُحِبُّ الكَرامَةَ لِعِبادِهِ المُضطَرّينَ إلَيهِ ، المُحتَرِقينَ عَلى بابِهِ بِطَلَبِ مَرضاتِهِ ، قالَ اللّهُ تَعالى : «أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ» .
مصباح الشريعة ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است ـ :
هنگامى كه به در مسجد رسيدى ، بدان كه تو آهنگِ در خانه بزرگْ پادشاهى را كردهاى كه بر فرش او ، جز پاكيزهشدگان گام نمىزنند و براى همنشينى با او ، جز آنان كه رفتارشان ، گفتارشان را تصديق مىكند ، رخصت داده نمىشوند . از قدم گذاردن به عرصه خدمتگزارى به پادشاه ، ترسان باش ، همان گونه كه از خودِ پادشاه ترسانى ؛ چه اين كه اگر غفلت كنى ، در معرض خطر بزرگى خواهى بود .
و بدان كه او مىتواند ، به عدل يا به فضل ، هر آن گونه كه بخواهد ، با تو رفتار نمايد . پس اگر از سرِ رحمت و فزونبخشى خود با تو سر كند ، فرمانبَرى ناچيز تو را مىپذيرد و در برابرش به تو پاداشى بس بزرگ ، عطا مىكند ، و اگر در رفتارى عادلانه با تو ، فراخور استحقاق خود ، از تو راستى و اخلاص بخواهد ، در پس پرده پذيرش ، تو را وا مىنهد و اطاعتت را مردود مىسازد ، كه او هر چه بخواهد ، مىتواند انجام دهد .
به ناتوانى و كوتاهى و تقصير و نيز به فقر خود در پيشگاه او ، اعتراف كن ؛ زيرا تو به بندگى او و اُنس يافتن با وى ، روى آوردهاى . رازهايت را به حضورش عرضه كن و بدان كه پنهان و آشكارِ هيچ يك از بندگان ، بر او پوشيده نيست . همچون نيازمندترينِ بندگانش ، در حضور او باش و خود را از هر دلْمشغولىاى كه پردهاى ميان تو و پروردگارت باشد ، تهى ساز ؛ زيرا او جز پاكترين و خالصترين را نمىپذيرد .
و بنگر كه نام تو از كدام دفتر بيرون مىآيد . پس اگر از شيرينىِ مناجات با او و لذّت گفتگو با وى ، چيزى چشيدى و از جام رحمت و كرامتهايش ـ كه از نيكو روى كردن و اجابت كردنش سرچشمه مىگيرد ـ ، شربتى نوشيدى ،
براى خدمتگزارى به او شايستگى يافتهاى . پس داخل شو كه رخصت و امان يافتهاى ، و در غيرِ حالت ياد شده ، همچون ناگزير بيچاره نااميد كه مرگش فرا رسيده ، همان جا درنگ كن ، كه اگر خداى عز و جل دريابد كه تو از سرِ راستى به او پناه آوردهاى ، به ديده مهربانى و رحمت و لطف به تو خواهد نگريست و در راه آنچه دوست مىدارد و مىپسندد ، موفّقت خواهد كرد ؛ زيرا او ارجمندى است كه ارج نهادن به بندگانى را كه درماندگان پيشگاهش و دلسوختگان درگاهش در راه جلب خشنودى اويند ، دوست دارد . خداى متعال مىفرمايد : «يا كيست كه به درمانده ، آن گاه كه وى را مىخواند ، پاسخ دهد؟» .