أى بُنيَّ! . . . أمسِك عَن طَريقٍ إذا خِفتَ ضَلالَهُ ، فَإنَّ الكَفَّ عَن حِيرهِالضَّلالَةِ خَيرٌ مِن رُكوبِ الأهوالِ؛
پسر عزيزم! ... در راهى كه از گمگشتگى در آن بيم دارى ، گام مزن ؛ زيرا خود را از سرگردانىِ گمراهى نگاه داشتن ، بهتر از برنشستن بر مَركب هراسهاست.
------------------------------------------------------
ايّاكَ أن تُوجِفَ بِكَ مَطايَا الطَّمَعِ فَتُورِدَكَ مَناهِلَ الهَلَكَةِ؛
مبادا مَركبهاى آز ، تو را بتازانند و به پرتگاههاى هلاكت اندازند!
------------------------------------------------------
إن قارَفتَ سَيِّئَةً فَعَجِّل مَحوَها بِالتَّوبَةِ؛
اگر به گناهى آلوده شدى ، بىدرنگ آن را به توبه بشوى.
------------------------------------------------------
اِمحَض أخاكَ النَّصيحَةَ حَسَنَةً كانَت أو قَبيحَةً؛
با برادرت اندرز بىغرضانه گوى ، خواه در نيكى باشد يا بازداشتن از ناپسند.
------------------------------------------------------
اِعلَم أى بُنَيَّ! أنَّهُ مَن أبصَرَ عَيبَ نَفسِهِ شُغِلَ عن عَيبِ غَيرِهِ؛
پسر عزيزم! بدان هر كه عيب خود را ببيند ، از پرداختن به عيب ديگران ، باز مىمانَد.
------------------------------------------------------
مَن دَخَلَ مَداخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ؛
هر كه به جايگاههاى نامناسب رود ، متّهم شود.
------------------------------------------------------
أى بُنَيَّ! لاتُؤيِس مُذنِباً ، فَكَم مِن عاكِفٍ عَلى ذَنبِهِ خُتِمَ لَهُ بِخَيرٍ؛
پسر عزيزم! هيچ گنهكارى را نااميد مكن . چه بسيار گناهآلودهاى كه عاقبتى نيكو يافته است.
------------------------------------------------------
مَن تَحَرَّى الصِّدقَ خَفَّت عَلَيهِ المُؤَنُ؛
هركه در پىِ راستى بكوشد ، سبكبار شود.
------------------------------------------------------
ألا ومَن تَورَّطَ في الاُمورِ غَيرَ ناظِرٍ في العَواقِبِ فَقَد تَعَرَّضَ لِمُفضِحاتِ النَّوائِبِ؛
آگاه باشيد كه هر كس بى فرجامنگرى ، خود را در كارها افكند ، با پيشامدهاى رسواكننده روبهرو شود.
------------------------------------------------------
اَلتَّدبيرُ قَبلَ العَمَلِ يُؤمِنُكَ النَّدَمَ؛
عاقبتانديشى پيش از اقدام به كار ، تو را از پشيمانى باز مىدارد.
------------------------------------------------------
مَنِ استَقبَلَ وُجُوهَ الآراءِ عَرَفَ مَواقِفَ الخَطَاءِ؛
هر كه به پيشواز نظرهاى گوناگون برود ، جايگاههاى خطا را بشناسد.
------------------------------------------------------
إيّاكَ والخَديعَةَ فَإنَّها مِن خُلُقِ اللِّئامِ؛
از نيرنگ بپرهيز ، كه خوى فرومايگان است.
------------------------------------------------------
عِزُّ المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ؛
عزّت مؤمن ، بىنيازى او از مردم است.
------------------------------------------------------
لَيسَ مَعَ قَطيعَةِ الرَّحِمِ نِماءٌ؛
با گسستن پيوند ، خويشاوندىِ آدمى را رشدى (وفايدهاى) نيست .
------------------------------------------------------
كَثرَةُ الزِّيارَة تُورِثُ المَلالَةَ؛
ديدار بسيار ، دلْتنگى (و ملال) مىآورد .
------------------------------------------------------
اِحذَروا الذُّنوبَ ؛ فَإنَّ العَبدَ يُذنِبُ الذَّنبَ فَيُحبَسُ عَنهُ الرِّزقُ؛
از گناهان بپرهيزيد ؛ زيرا روزىِ بندهاى كه دست به گناه آلايد ، بند آيد.
------------------------------------------------------
ما عالَ امرُؤٌ اقتَصَدَ؛
مرد ميانهرو ، درويش نشود.
------------------------------------------------------
اَلدّاعي بِلا عَمَلٍ كالرّامي بِلا وَتَرٍ؛
دعا كننده بىعمل ، چون تيرانداز بى زه باشد.
------------------------------------------------------
اِستَنزِلوا الرِّزقَ بِالصَّدَقَةِ؛
روزى را با صدقه دادن ، درخواست كنيد.
------------------------------------------------------
إيّاكَ والعَجَلَةَ بِالاُمورِ قَبلَ أوانِها والتَّساقُطَ فيها عِندَ زَمانِها؛
مبادا در كارها ، پيش از فرا رسيدن زمانشان ، شتابورزى يا هنگامى كهزمانشان رسيد [در انجام دادن آن] سهلانگارى كنى .
------------------------------------------------------
إنَّ أنصَحَ النّاسِ لِنَفسِهِ أطوَعُهُم لِرَبِّهِ وأغَشُّهُم لِنَفسِهِ أعصاهُم لَهُ؛
به راستى خيرانديشترينِ مردم نسبت به خويش ، فرمانبردارترين ايشان از پروردگارش ، و خودفريبترين آنها ، نافرمانترينشان از خداست.
------------------------------------------------------
إذا اُسيئَ إلَيكُم فَاعفُوا وَاصفَحُوا كَما تُحِبّونَ أن يُعفى عَنكُم؛
اگر بر شما بدى رفت ، همانسان كه دوست داريد شما را ببخشايند ،ببخشاييد ودر گذريد.
------------------------------------------------------
يا كُمَيلُ! لاتَأخُذ إلاّ عَنّا تَكُن مِنّا؛
اى كميل! [ديانت و فقاهت را] جز از ما مگير تا از ما باشى.
------------------------------------------------------
يا كُمَيلُ ما مِن حَرَكَةٍ إلاّ وأنتَ مُحتاجٌ فيها إلى مَعرِفَةٍ؛
اى كميل! هيچ حركت (و عملى) نيست ، مگر آنكه در آن به شناخت آننيازمندى.
------------------------------------------------------
اللّهَ اللّهَ فِي الصَّلاةِ فَإنَّها خَيرُ العَمَلِ ، إنَّها عِمادُ دينِكُم؛
خدا را ، خدا را درباره نماز ، كه بهترين كردار و ستون دين شماست !
------------------------------------------------------
اَلزّاهِدُ فِي الدُّنيا مَن لَم يَغلِبِ الحَرامُ صَبرَهُ ولَم يَشغَلِ الحَلالُ شُكرَهُ؛
زاهد دنيا كسى است كه حرام ، صبرش را نرُبايد و حلال ، از شُكرش باز ندارد.
------------------------------------------------------
أحبِب حَبيبَكَ هَوناً ما عَسى أن يَعصِيَكَ يَوماً ما و أبغِض بَغيضَكَ هَوناً ماعَسى أن يَكونَ حَبيبَكَ يَوماً ما؛
دوستت را چندان به اندازه دوست بدار كه بسا روزى دشمنت شود ، و دشمنت را چنان به قاعده دشمن دار كه بسا روزى دوستت شود.
------------------------------------------------------
اَلصَّبرُ مِنَ الإيمانِ بِمَنزِلَةِ الرَّأسِ مِنَ الجَسَدِ ، فَمَن لاصَبرَ لَهُ لا إيمانَ لَهُ؛
صبر نسبت به ايمان ، مانند سر است به پيكر . پس هر كه صبر ندارد ،ايمان ندارد.
------------------------------------------------------
اَلصَّبرُ ثَلاثَةٌ : الصَّبرُ عَلَى المُصيبَةِ وَالصَّبرُ عَلَى الطّاعَةِ وَالصَّبرُ عَلَىالمَعصِيَةِ؛
صبر بر سه گونه است : صبر (يا شكيبايى) بر مصيبت ، صبر (يااستقامت) بر فرمانبردارى ، و صبر (يا خوددارى) از گناه.
------------------------------------------------------
اَلدَّهرُ يَومانِ : فَيَومٌ لَكَ ويَومٌ عَلَيكَ ، فَإذا كانَ لَكَ فَلا تَبطَر وإذا كانَ عَلَيكَ فَلا
تَحزَن ، فَبِكِلَيهِما سَتُختَبَرُ؛
دنيا دو روز است : روزى به سود توست و روزى به زيانت . اگر به سود توبود ، شادان مشو و اگر به زيانت بود ، اندوه مخور ؛ زيرا به اين دو آزمايش مىشوى.
------------------------------------------------------
اِبنُ آدمَ أشبَهُ شَىءٍ بِالمِعيارِ ، إمّا ناقِصٌ بِجَهلٍ أو راجِحٌ بِعِلمٍ؛
آدميزاده ، شبيهترين چيز به ترازوست : يا با نادانى سبُك شود و يا بهدانش ، سنگين گردد.
------------------------------------------------------
اَلسَّعيدُ مَن وُعِظَ بِغَيرِهِ؛
نيكبخت آن كس است كه از سرگذشت ديگرى پند آموزد.
------------------------------------------------------
إيّاكُم والأخلاقَ الدَّنِيَّةَ فَإنَّها تَضَعُ الشَّريفَ وتَهدِمُ المَجدَ؛
از اخلاق پست بپرهيزيد ، كه والا را پست مىسازد و بزرگوارى را نابود مىكند.
------------------------------------------------------
لايَكونُ الصَّديقُ لِأخيهِ صَديقاً حَتّى يَحفَظَهُ في نَكبَتِهِ وغَيبَتِهِ وبَعدَ وَفاتِهِ؛
دوست ، براى برادر خود دوست [واقعى] نيست ، مگر آن كه وى را در گرفتارى و غيبت [و نيز] پس از وفاتش حامى (و نگهبان) باشد.
------------------------------------------------------
مَن عَرَّضَ نَفسَهُ لِلتُّهَمَةِ فلايَلومَنَّ مَن أساءَ بِهِ الظَّنَّ؛
كسى كه خود را در معرض تهمت قرار دهد ، نبايد بدگمانِ به خويش راسرزنش كند.
------------------------------------------------------
أيُّهَا النّاسُ! اِتَّقُواللّهَ ، فَإنَّ الصَّبرَ عَلَى التَّقوى أهوَنُ مِنَ الصَّبرِ عَلى عَذابِ اللّهِ؛
اى مردم! تقواى الهى پيشه سازيد ؛ زيرا صبر بر تقوا (خوددارى) ، آسانتر از صبر بر عذاب خداست.
------------------------------------------------------
إنَّ الأشياءَ لَمَّا ازدَوَجَت إزدَوَجَ الكَسَلُ وَالعَجزُ فَنُتِجَ مِنهُمَا الفَقرُ؛
چون چيزها به همسرى يكديگر درآمدند [و ملازم يكديگر گشتند] ، تنبلى و ناتوانى به هم آميختند و فقر از آن دو بِزاد.
------------------------------------------------------
مَن قَدَّرَ رَزَقَهُ اللّهُ ومَن بَذَّرَ حَرَمَهُ اللّهُ؛
هر كه اندازه نگه دارد ، خدايش روزى فزايد ، و هر كه اسراف كند ، خدايش محروم سازد.
------------------------------------------------------
سُئِلَ مَا المُرُوَّةُ؟ فَقالَ : لا تَفعَل شَيئاً فِي السِّرِّ تَستَحيي مِنهُ فِي العَلانِيَةِ؛
[از امام عليهالسلام] پرسيدند : مردانگى چيست؟ فرمود : [آنكه] در نهان ، كارىنكنى كه در عيان از آن شرم مىكنى.
------------------------------------------------------
عَظِّمُوا أقدارَكُم بِالتَّغافُلِ عَنِ الدَّنِيِّ مِنَ الاُمورِ؛
با بىاعتنايى به كارهاى پست ، قدر خود را بالا بريد.