كُلُّ ذي رُتبَةٍ سَنِيَّةٍ مَحسودٌ ؛ 6862
بر هر بلند مرتبهاى حسد مىبرند .
------------------------------------------------------
كُلُّ امرِءٍ يَميلُ إلى مِثلِهِ ؛ 6865
هر فردى ، به همانند خود گرايش دارد .
------------------------------------------------------
كُلُّ داءٍ يُداوى اِلاّ سُوءَ الخُلقِ ؛ 6880
هر دردى درمان مىشود ، جز بد اخلاقى .
------------------------------------------------------
كُلُّ شَىءٍ يَنقُصُ عَلَى الإنفاقِ إلاَّالعِلمَ ؛ 6888
هر چيزى با بخشيدن كم مىشود ، مگر دانش .
------------------------------------------------------
كُلُّ شَىءٍ لا يَحسُنُ نَشرُهُ أمانَةٌ وَ إن لَم يُستَكتَم ؛ 6897
هر چيزى كه افشاى آن پسنديده نباشد ، امانت است ، اگر چه پنهانكردنش را درخواست نكرده باشند .
------------------------------------------------------
كَم مِن صَعبٍ تَسَهَّلَ بِالرِّفقِ ؛ 6946
بسا سختى كه با مدارا آسان شد .
------------------------------------------------------
كَم مِن مُسَوِّفٍ بِالعَمَلِ حَتّى هَجَمَ عَلَيهِ الأجَلُ ؛ 6954
بسا كسى كه براى عمل كردن ، امروز و فردا مىكند تا آن گاه كه مرگ بر او
هجوم آورد .
------------------------------------------------------
كَيفَ تَصفُو فِكرَةُ مَن يَستَديِمُ الشِّبَعَ؟! ؛ 6975
چگونه بسامان مىشود انديشه كسى كه هميشه سير است؟!
------------------------------------------------------
كَيفَ يُفرَحُ بِعُمرٍ تَنقُصُهُ السّاعات؟! ؛ 6983
چگونه مىتوان به عمرى شادمان شد كه لحظهها از آن مىكاهند؟!
------------------------------------------------------
كَيفَ يَجِدُ لَذَّةَ العِبادَةِ مَن لا يَصُومُ عَنِ الهَوى؟! ؛ 6985
چگونه لذّت عبادت را در مىيابد، كسى كه از هوس باز نمىايستد؟!
------------------------------------------------------
كَيفَ يُصلِحُ غَيرَهُ مَن لا يُصلِحُ نَفسَهُ؟! ؛ 6995
چگونه ديگرى را اصلاح مىكند، آنكه خود را اصلاح نكرده است؟!
------------------------------------------------------
كَيفَ يَدَّعِي حُبَّ اللّهِ مَن سَكَنَ قَلبَهُ حُبُّ الدُّنيا؟! ؛ 7002
چگونه ادّعاى دوستى خدا مىكند، كسى كه دوستى دنيا در قلبش جاى گرفته است ؟!
------------------------------------------------------
كَفى بِالشَّيبِ نَذيِرا ؛ 7019
موى سپيد براى هشدار دادن ، بس است .
------------------------------------------------------
كَفى بِالمَرءِ فَضيلَةً أن يُنَقِّصَ نَفسَهُ؛ 7039
همين فضيلتْ آدمى را بس كه خود را ناقص شمارد .
------------------------------------------------------
كَفى بِالمرءِ كَيِّسا أن يَعرِفَ مَعايِبَهُ ؛ 7040
اين زيركى براى آدمى بس كه كاستىهاى خود را بشناسد .
------------------------------------------------------
كَفى بِالمَرءِ جَهلاً أن يَضحَكَ مِن غَيرِ عَجَبٍ ؛ 7051
نادانى آدمى را همين بس كه بىمورد بخندد .
------------------------------------------------------
كَفى مُخبِرا عَمّا بَقِىَ مِنَ الدُّنيا ما مَضى مِنها ؛ 7057
براى آگاهى از آنچه از دنيا مانده ، آنچه از دنيا گذشته ، بسنده است .
------------------------------------------------------
كَفى بِالمَرءِ غَفلَةً أن يَصرِفَ هِمَّتَهُ فيما لا يَعنيهِ ؛ 7074
غفلت آدمى را همين بس كه همّتش را در آنچه به كارش نمىآيد ، صرف كند .
------------------------------------------------------
كَفاكَ مُؤَدِّبا لِنَفسِكَ تَجَنُّبُ ما كَرِهتَهُ مِن غَيرِكَ ؛ 7077
براى ادب كردن خود ، همين بس كه دورى كنى از آنچه آن را از ديگران خوش نمىدارى .
------------------------------------------------------
كَثرَةُ المُزاحِ تُسقِطُ الهَيبَةَ ؛ 7101
شوخى بسيار ، هيبت را از ميان مىبرد .
------------------------------------------------------
كَثرَةُ الغَضَبِ تُزرِي بِصاحِبِهِ وَ تُبدِي مَعايِبَهُ ؛ 7107
خشمِ بسيار ، صاحب خشم را خوار و عيبهاى او را آشكار مىكند .
------------------------------------------------------
كُن سَمِحا وَ لا تَكُن مُبَذِّرا ؛ 7138
بخشنده باش و اسراف كننده مباش .
------------------------------------------------------
كُن مَشغُولاً بِما أنتَ عَنهُ مَسئُولٌ ؛ 7143
به كارى مشغول باش كه از آن پرسيده خواهى شد .
------------------------------------------------------
كُن لِلمَظلومِ عَونا ، وَ لِلظّالِمِ خَصما ؛ 7153
يار ستمديده و دشمن ستمگر باش .
------------------------------------------------------
كُن بَعيدَالهِمَمِ إذا طَلَبتَ ، كَريمَ الظَّفَرِ إذا غَلَبتَ ؛ 7161
هرگاه در پىچيزى هستى ، بلندْ همّت باش و آنگاه كه چيره شدى ، در پيروزى كريم باش .
------------------------------------------------------
كُن بِأسرارِكَ بَخيلاً ، وَ لا تُذِع سِرّا اُودِعتَهُ فَإنَّ الإذاعَةَ خِيانَةٌ ؛ 7175
بخيلِ رازهاى خود باش و رازى را كه به تو سپرده شده است ، افشا مكن كه افشاى راز ، خيانت است .
------------------------------------------------------
كُلَّما كَثُرَ خُزّانُ الأسرارِ كَثُرَ ضِياعُها ؛ 7197
هر چه بر خزانهداران رازها افزوده شود ، رازها بيشتر ضايع شود .
------------------------------------------------------
كَما تَدينُ تُدانُ ؛ 7208
از هر دست بدهى ، با همان دست پس مىگيرى .
------------------------------------------------------
كَما تَزرَعُ تَحصُدُ ؛ 7215
آن گونه كه مىكارى ، مىدروى .
------------------------------------------------------
كُفرانُ النِّعَمِ يُزِلُّ القَدَمَ وَ يَسلُبُ النِّعَمَ ؛ 7239
كفران نعمت ، پاى را مىلغزانَد و نعمت را مىرُبايد .
------------------------------------------------------
لِكُلِّ ضَيقٍ مَخرَجٌ ؛ 7266
هر تنگنايى را راه برون شُدى است .
------------------------------------------------------
لِكُلِّ مَقامِ مَقالٌ ؛ 7293
هر جايگاهى را سخنى است .
------------------------------------------------------
لِكُلِّ شَيءٍ زَكاةٌ وَ زَكاةُ العَقلِ احتِمالُ الجُهّالِ ؛ 7301
براى هر چيز زكاتى است و زكات خِرَد ، تحمّل نادانان است .
------------------------------------------------------
لِطالِبِ العِلمِ عِزُّ الدُّنيا وَ فَوزُ الآخِرَةِ ؛ 7349
جوينده دانش را عزّت دنيا و رستگارى آخرت است .
------------------------------------------------------
لِلمُؤمِنِ ثَلاثُ ساعاتٍ : ساعَةٌ يُناجي فيها رَبَّهُ وَ ساعَةٌ يُحاسِبُ فِيها نَفسَهُ ، وَ ساعَةٌ يُخَلِّي بَينَ نَفسِهِ وَ لَذَّتِها فِيما يَحِلُّ وَ يَجمُلُ ؛ 7370
مؤمن را سه وقت است : وقتى كه با پروردگارش مناجات مىكند ، وقتى
كه نفسش را به حساب مىكشد ، و وقتى كه با خود و لذّتهاى حلال و زيبا خلوت مىكند .
------------------------------------------------------
لِيَكُن أبغَضُ النّاسِ إلَيكَ وَ أبعَدُهُم مِنكَ أطلَبَهُم لِمَعايِبِ النّاسِ ؛ 7378
بايد مبغوضترينِ مردم و دورترينِ آنها از تو كسى باشد كه بيش از همه از مردم عيبجويى مىكند .
------------------------------------------------------
لَن يَفُوزَ بِالجَنَّةِ إلاَّ السّاعِي لَها ؛ 7404
به بهشت نخواهد رسيد ، جز كسى كه براى آن بكوشد .
------------------------------------------------------
لَن يُجدِيَ القَولُ حَتّى يَتَّصِلَ بِالفِعلِ ؛ 7413
گفتار سودى ندارد ، مگر آنكه با كردار همراه شود .
------------------------------------------------------
لَن تُدرِكَ الكَمالَ حَتّى تَرقى عَنِ النَّقصِ ؛ 7423
كمال را در نمىيابى تا آنگاه كه نقصان را پشت سر گذارى .
------------------------------------------------------
لَيسَ مَعَ قَطيعَةِ الرَّحِمِ نَماءٌ ؛ 7455
با بُريدن از خويشان ، افزايشى [در عمر و مال] نيست .
------------------------------------------------------
لَيسَ لأِنفُسِكُم ثَمَنٌ اِلاَّ الجَنَّةُ فَلا تَبيعُوها إلاّبِها ؛ 7492
جان شما را بهايى جز بهشت نيست ؛ آن را جز به بهشت نفروشيد .
------------------------------------------------------
لَيسَ مِنَ العَدلِ القَضاءُ عَلَى الثِّقَةِ بِالظَّنِّ ؛ 7500
داورى كردن درباره فرد امين ، با ظنّ و گمان) ، عادلانه نيست .
------------------------------------------------------
لَيسَ لَكَ بِأخٍ مَنِ احتَجتَ إلى مُداراتِهِ ؛ 7503
برادر تو نيست آن كس كه نيازمند به مداراى با او باشى .
------------------------------------------------------
لَيسَ لَكَ بِأخٍ مَن أحوَجَكَ إلى حاكِمٍ بَينَكَ وَ بَينَهُ ؛ 7505
برادر تو نيست آن كس كه تو را به داورى بين تو و خودش نيازمند كند
فرد سومى را به عنوان قاضى قرار دهد) .
------------------------------------------------------
لَيسَ لِلعاقِلِ أن يَكُونَ شاخِصا إلاّ فِي ثَلاثٍ : خُطوَةٍ في مَعادٍ، أو مَرَمَّةٍ لِمَعاشٍ أو لَذَّةٍ في غَيرِ مُحَرَّمٍ ؛ 7524
عاقل را روا نيست جز اينكه در پىِ يكى از سه [ كار ] باشد : بهرهبرى براى روز قيامت ، بهبود وضع زندگى ، و لذّت حلال .
------------------------------------------------------
لَم يَعقِل مَواعِظَ الزَّمانِ مَن سَكَنَ إلى حُسنِ الظَّنِّ بِالأيّامِ ؛ 7549
كسى كه با خوشگمانى به روزگارْ آرام گرفته ، پندهاى زمانه را در نمىيابد .
------------------------------------------------------
لَم يَعقِل مَن وَلِهَ بِاللَّعِبِ وَ استُهتِرَ بِاللَّهوِ وَ الطَّرَبِ ؛ 7568
خردمندى را درنيافته ، آنكه شيفته بازيچه شده و به بيهودگى و شادخوارى حريص گشته است .
------------------------------------------------------
لَوِ اعتَبَرتَ بِما أضَعتَ مِن ماضِى عُمرِكَ لَحَفِظتَ ما بَقِىَ ؛ 7589
اگر از عمر تباه شده گذشتهات پند بگيرى ، عمر باقى مانده را پاس مىدارى .
------------------------------------------------------
لَو يَعلَمُ المُصَلّي ما يَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجُودِ ؛ 7592
اگر نمازگزار مىدانست چه رحمتى او را فراگرفته ، سر از سجده بر نمىداشت .
------------------------------------------------------
لَو بَقِيَتِ الدُّنيا عَلى أحَدِكُم لَم تَصِل إلى مَن هِيَ فِي يَدَيهِ ؛ 7608
اگر دنيا براى كسى باقى مىمانْد ، ديگر به دست آن كسى كه اكنون در دست اوست ، نمىرسيد .
------------------------------------------------------
لِيَكُن مَركَبُكَ القَصدَ وَ مَطلَبُكَ الرُّشدَ ؛ 7619
بايد بر مَركب ميانهروى بنشينى و به سوى مقصد بالندگى ره بسپارى .
------------------------------------------------------
لِن لِمَن غالَظَكَ فَإنَّهُ يُوشِكُ اَن يَلينَ لَكَ ؛ 7620
با كسى كه با تو درشتى مىكند ، نرم باش ، كه دور نيست او هم با تو نرم شود .
------------------------------------------------------
لِقاءُ أهلِ المَعرِفَةِ عِمارَةُ القُلُوبِ وَ مُستَفادُ الحِكمَةِ ؛ 7635
ديدار با اهل معرفت ، مايه آبادانى دلها و بهره بردن از حكمت است .
------------------------------------------------------
لَذَّةُ الكِرامِ فِى الإطعامِ، وَلَذَّةُ اللِّئامِ فِى الطَّعامِ ؛ 7638
لذّت كريمان در خورانيدن ، و لذّت فرومايگان در خوردن است .