العقد الفريد :
قالَ لُقمانُ عليه السلام لاِبنِهِ : يا بُنَيَّ ، اِستَعِذ بِاللّهِ مِن شِرارِ النّاسِ ، وكُن مِن خِيارِهِم عَلى حَذَرٍ .
العقد الفريد :
لقمان به پسرش گفت: «پسرم! از مردمِ بد، به خدا پناه ببر، و از خوبانشان نيز بر حذر باش» .
------------------------------------------------------
عرائس المجالس :
قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ : يا بُنَيَّ ، لا تَضَع بِرَّكَ إلاّ عِندَ راعيهِ ، كَما لَيسَ بَينَ الكَبشِ وَالذِّئبِ خُلَّةٌ كَذلِكَ لَيسَ بَينَ البارِّ وَالفاجِرِ خُلَّةٌ .
عرائس المجالس :
لقمان به پسرش گفت : «پسرم ! نيكىات را جز نزد مراعات كنندهاش، قرار نده . همان طور كه بين قوچ و گرگ دوستىاى نيست ، بين نيكوكار و بدكار هم، دوستىاى نيست ».
------------------------------------------------------
الزهد لابن حنبل عن معاوية بن قُرَّة :
قالَ لُقمانُ عليه السلام لاِبنِهِ : يا بُنَيَّ ، لا تُجالِسِ الأَشرارَ ؛ فَإِنَّكَ لا تُصيبُ مِن مُجالَسَتِهِم خَيرا ، ولَعَلَّهُ أن يَكونَ في آخِرِ ذلِكَ أن تَنزِلَ عَلَيهِم عُقوبَةٌ فَتُصيبَكَ مَعَهُم .
الزهد، ابن حنبل
ـ به نقل از معاوية بن قُرّه ـ: لقمان به پسرش گفت: «پسرم! با اشرار همنشينى مكن؛ زيرا از همنشينى با آنان ، خيرى نصيب تو نمىگردد و چه بسا در پايان اين مجالس، كيفرى نازل شود و تو را نيز در بر بگيرد».
------------------------------------------------------
خزانة الخيال :
قالَ لُقمانُ : إنَّ الفاحِشَ البَذِيَّ الشَّقِيَّ إن يُحَدِّث فَضَحَهُ لِسانُهُ ، وإن سَكَتَ فَضَحَهُ العِيُّ ، وإن عَمِلَ أساءَ ، وإن فَعَلَ أضاعَ ، وإنِ استَغنى بَطِرَ ، وإنِ افتَقَرَ قَنِطَ ، وإن فَرِحَ سُرَّ ، وإن سَأَلَ ألحَفَ ، وإن سُئِلَ بَخِلَ ، وإن ضَحِكَ نَهِقَ ، وإن كافَأَ جارَ ، وإن زَجَرَ عَنُفَ ، وإن ذَكَرَ غَضِبَ ، وإن أعطى مَنَّ ، وإن اُعطِيَ لَم يَشكُر ، وإن أسرَرتَ إلَيهِ خانَكَ ، وإن أسَرَّ إلَيكَ اتَّهَمَكَ ، وإن كانَ دونَكَ هَمَزَكَ ، وإن كانَ يَستَريحُ زاجَرَهُ .
خزانة الخيال :
لقمان گفت : «انسان زشتكارِ ناسزاگوى بدبخت، اگر سخن بگويد ، زبانش او را رسوا مىكند و اگر ساكت شود ، گنگىْ او را رسوا مىسازد ، واگر عمل مىكند بد عمل كند ، و اگر كار كند ، ضايع مىكند و اگر بىنياز گردد ، ناسپاسى مىكند و اگر فقير شود ، مأيوس مىگردد و اگر شاد شود، از شدّت شادى، ناسپاس مىگردد و اگر در خواست نمايد ، پافشارى مىكند و اگر از او چيزى خواسته شود ، بخل مىورزد و اگر بخندد ، [چنان قهقهه مىزند كه گويى] عَرعَر مىكند و اگر مجازات كند ، ستم مىكند و اگر تشر بزند ، درشتى مىنمايد و اگر به يادش آيد، خشم مىگيرد و اگر ببخشد ، منّت مىنهد و اگر به او عطا شود ، سپاس نمىگزارد و اگر راز به او بسپارى ، به تو خيانت مىكند و اگر براى او رازدارى كنى ، متّهمت مىكند و اگر پايينتر از تو باشد ، از تو عيبجويى مىكند و اگر كسى به استراحت بپردازد ، او را از آن باز مىدارد» .